Rozwój technologii cyfrowych, zwłaszcza powszechny dostęp do mobilnego internetu, wprowadził nowe zjawiska społeczne i wpłynął na codzienne życie młodych ludzi. Z jednej strony, technologie te oferują ogromne możliwości edukacyjne i komunikacyjne, jednak z drugiej strony stwarzają również ryzyko kontaktu dzieci i młodzieży z nieodpowiednimi treściami, takimi jak pornografia. Dzięki smartfonom i tabletom młodzi użytkownicy mogą w dowolnym momencie, nawet w prywatności własnych pokoi, natrafić na takie materiały, bez wiedzy dorosłych. Z uwagi na szybki rozwój internetu oraz trudności w monitorowaniu wszystkich aktywności online, treści te stają się coraz bardziej dostępne dla młodego pokolenia, co może wpływać na ich postrzeganie relacji i seksualności w niekorzystny sposób.
Ostatnie raporty
Wg raportu z badań w 2022 roku organizowanym przez NASK – „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej” (badania te przeprowadzone zostały wśród populacji dzieci i młodzieży) wynika m.in., że:
– 72% osób badanych (dzieci i młodzież) uważa, że dostęp do treści pornograficznych w internecie jest łatwy.
– Więcej niż połowa zapytanych nastolatków twierdzi, że najczęściej można się natknąć w internecie na treści o charakterze seksualnym podczas korzystania z wyszukiwarek (55,2%) oraz w wiadomościach prywatnych wysyłanych w mediach społecznościowych (51,4%).
– Prawie 30% 16-latków wskazało, że ich rówieśnicy minimum raz dziennie oglądają w internecie treści pornograficzne.
– Niemal 30% 16-latków pozytywnie ocenia dostęp online do treści o charakterze seksualnym.
– 33,4% 12- i 14-latków nie potrafi określić, czy życiu seksualnemu przedstawianemu w filmach pornograficznych bliżej do fikcji czy rzeczywistości.
– 15,8% 16-latków pierwszy raz miało kontakt z pornografią za sprawą rówieśników (telefon, komputer koleżanki lub kolegi).
– 18,5% nastolatków widziało treści pornograficzne, mając mniej niż 10 lat.
– Codziennie treści pornograficzne w internecie ogląda 23,9% nastolatków w wieku 16 lat oraz 21,5% 12- i 14-latków.
– 71,6% spośród wszystkich nastolatków oglądających pornografię robi to za pomocą telefonu komórkowego bądź smartfona.
– 25,4% nastolatków ogląda treści nacechowane seksualnie z nudów.
– Treści pornograficzne z elementami przemocy widziało 30% 16-latków i 19% 12- i 14-latków.
Wg raportu z badań w 2017 roku organizowanym przez Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – „Kontakt dzieci i młodzieży z pornografią” (badania te przeprowadzone zostały wśród populacji dzieci i młodzieży, przebadano prawie 4 tys. dzieci w wieku od 11-18 lat) wynika m.in., że:
– Młodsze dzieci rzadziej mają kontakt z materiałami pornograficznymi i seksualizującymi: 21% dzieci w wieku 11–12 lat i 36% dzieci w wieku 13–14 lat.
– Co najmniej raz w tygodniu kontakt z materiałami pornograficznymi miało 6% dzieci w wieku 11–12 lat i 12% dzieci w wieku 13–14 lat.
– Na pornografię przypadkiem trafiają przede wszystkim młodsze dzieci, w wieku 11–12 lat – 69%, one też istotnie rzadziej niż inne grupy wiekowe szukają takich treści (18%).
– Co piąty młody człowiek w wieku 13–14 lat (20%), który miał kontakt z pornografią, widział seks w połączeniu z przemocą.
– Kontakt z materiałami pornograficznymi i seksualizującymi miało 55% 15–16-latków i 63% 17–18-latków.
– Najstarsi respondenci (17–18 lat) istotnie częściej niż inne grupy wiekowe mają kontakt z pornografią w internecie (94%).
Przerażeni? Ja tak. Chociaż nie zaskakują mnie te wyniki, wiem, co dzieje się w sieci, wiem jak łatwy jest dostęp do pornograficznych treści. Mimo to wydawało by się że w dzisiejszych czasach, gdzie mamy świadomość, coraz więcej mówi się o niebezpieczeństwach związanych nie tylko z pornografią w sieci ale i oszustwami, graniem, uzależnieniem od internetu – dalej to się dzieje, a nawet – pogłębia się. Widzę w szkole moich dzieci, że już w pierwszej klasie niektóre dzieci mają swoje pierwsze smartfony. Może nie noszą ich do szkoły, ale sam fakt, że je posiadają razem z dostępem do internetu budzi moje zastrzeżenia. Rodzice często nie zdają sobie sprawy, jak łatwo ich dzieci mogą natknąć się na treści pornograficzne.
9 strategii gdy dziecko natknie się na pornografię
Poniżej znajdziesz 9 strategii, jak reagować, kiedy dziecko przypadkowo zobaczy pornografię. Mam nadzieję, że będą dla Ciebie pomocne.
1.Zachowaj spokój
Twoja spokojna reakcja pomoże dziecku nie czuć się winne i umożliwi otwartą rozmowę. Wyraź wdzięczność za odwagę, jaką dziecko wykazało, informując Cię o problemie, i zapewnij je, że poradzicie sobie z tym razem.
2. Uważnie słuchaj
Pozwól dziecku opowiedzieć, jak znalazło treści pornograficzne i jak się wtedy czuło. To pomoże Ci zrozumieć, jak zabezpieczyć urządzenia i jakie były okoliczności tego zdarzenia. Wykaż zrozumienie dla jego uczuć.
3. Zapewnij, że nie jest w tarapatach
Unikaj karania dziecka za to, że natknęło się na pornografię. Kara może zniszczyć zaufanie i sprawić, że w przyszłości dziecko nie będzie chciało poruszać trudnych tematów. Bądź jego bazą – właśnie w takich momentach ją budujesz.
4. Przygotuj się do rozmowy o pornografii
Zamiast spontanicznej reakcji, zastanów się, jak przeprowadzić rozmowę o pornografii i seksie w sposób adekwatny do wieku dziecka. Ważne jest, aby przekazać wartości i wyjaśnić różnicę między pornografią a zdrową intymnością. Możesz też skontaktować się w tym przypadku ze specjalistą (psycholog, seksuolog)
5. Przyjrzyj się uczuciom dziecka.
Na spokojnie zapytaj dziecko, jak się czuło, oglądając te treści. Czy czuło się dobrze, źle, ciekawie, a może zaniepokojone? Rozmowa o uczuciach pozwoli zrozumieć, jak dziecko przetworzyło to doświadczenie i wprowadzić temat realnych, zdrowych relacji międzyludzkich. To dobry moment, na edukację!
6. Rozmawiaj o seksie
Warto porozmawiać o tym, czym jest seks, dlaczego ludzie to robią, a także o miłości i intymności. Możesz również poruszyć tematy takie jak granice, zgoda i odpowiedzialność. Nie chodzi o to by straszyć, tylko o przedstawienie faktów. Jeśli chodzi o seks, jest bardzo dużo dobrej literatury dla dzieci w tym temacie. Dla młodzieży jest dużo fajnych książek o dorastaniu i akceptacji swojego ciała. Natomiast o pornografii warto zaznaczać, że seks nie wygląda tak jak w tych filmach – to aktorzy, którzy mają odegrać swoje role.
7. Rozwiążcie problem wspólnie
Zapytaj dziecko, co myśli o ponownym szukaniu takich treści i jak może tego unikać w przyszłości. Wspólnie opracujcie strategie, takie jak unikanie używania pewnych słów kluczowych, aktualizacja zabezpieczeń urządzeń oraz regularne rozmowy na temat tego, co dziecko ogląda w internecie.
8. Ogranicz czas na urządzeniach i kontroluj ich dostęp
Regularne sprawdzanie, ile czasu dziecko spędza na urządzeniach i jakie strony odwiedza, pomoże zapobiegać niechcianym sytuacjom. Zachęcaj do korzystania z urządzeń w miejscach publicznych w domu, a nie w prywatnych pokojach.
9. Zachęć do otwartych rozmów o wszystkim, co budzi ich niepokój
Ważne, by dzieci wiedziały, że mogą do Ciebie przyjść z każdym problemem czy pytaniem. To tworzy atmosferę zaufania i daje im pewność, że zawsze znajdą wsparcie w trudnych sytuacjach.
W idealnym świecie, te rozmowy powinny być częścią regularnej edukacji o seksualności i intymności od najmłodszych lat. Jednakże, jeśli dziecko przypadkowo napotka treści pornograficzne, te strategie mogą pomóc rodzicom odpowiednio zareagować i utrzymać zdrową komunikację na ten temat. Poza tym tworząc przestrzeń i zgodę na rozmowy o trudnych sprawach, odpowiadając na pytania dziecka i akceptując jego emocje i myśli na ten temat – wspierasz budowę jego „wewnętrznego filtru” – intuicji, która będzie wskazywała mu właściwe zachowania w zgodzie ze sobą. A jeśli nawet zdarzy się, że posłucha rówieśników czy podąży za ciekawością – będzie wiedziało, że może do Ciebie przyjść i o tym porozmawiać.
M.